Lucas Community

Een beweging van ondernemende buurtbewoners in Osdorp

Wat beweegt ons

Wij zijn een groep buurtbewoners die zich krachtig inzetten voor de verbetering van de kwaliteit van leven en de wijkeconomie in Osdorp. Wij willen voor en met buurtbewoners producten en diensten leveren die hen ten goede komen. Wij willen in ons eigen onderhoud voorzien en niet structureel afhankelijk zijn van subsidies. Wij zijn trots op wat we gezamenlijk en individueel bereikt hebben. Wij zijn bewondernemers.

Onze maatschappelijke context

We leven in een tijd waarin sterk wordt bezuinigd op allerlei sociale en maatschappelijke voorzieningen. De burger wordt meer en meer aangesproken op zijn of haar eigen verantwoordelijkheid. De zorg door de overheid van de wieg tot het graf is er niet meer.

We worden meer en meer op onszelf teruggeworpen. We leven in een participatie-samenleving, een doe-democratie. Voor de mensen aan de onderkant van de samenleving betekent dat vaak domweg dat de voorzieningen waar ze vroeger een beroep op konden doen verminderen of zelfs wegvallen. Werkloosheid, kortere uitkeringen, wegvallen van vergoedingen, met als gevolg grotere armoede, sociaal isolement, eenzaamheid. De voedselbanken kunnen het werk niet meer aan.

In de Wildemanbuurt, waar het hoofdgebouw van de Lucas Community is gevestigd, is dit schrijnend zichtbaar. Dat wordt nog versterkt door het afbreken van de stedelijke vernieuwingsplannen in 2009 door geldgebrek. De hoop op een nieuwe buurt, met betere kwaliteit huizen, betere voorzieningen en een mooie openbare ruimte, werd in één klap de grond in geboord. Wat achterbleef waren apathische burgers in woningen die in afwachting van de stadsvernieuwing niet of nauwelijks onderhouden waren.

Een situatie waarin bewoners zich in de steek gelaten voelen.

Er is ook een lichtpuntje. Er is meer ruimte om zaken in eigen hand te nemen.

Ruimte die we als Lucas Community maximaal willen benutten.

Onze geschiedenis

Zoals veel vernieuwing is de Lucas Community ontstaan uit frustratie. Frustratie omdat er voor een aantal bewonersinitiatieven geen betaalbare fysieke ruimte in de buurt te vinden was. De ASW die deze initiatieven begeleidde heeft toen haar toevlucht gezocht in het leegstaande schoolgebouw aan de Notweg. Met de huur van een lokaal voor 3 initiatieven is de kiem voor de Lucas Community gelegd. Al snel wisten veel bewoners de Lucas te vinden als goedkope ruimte voor activiteiten en al snel was het ene lokaal te klein voor de diversiteit van activiteiten. Er stonden veel lokalen leeg in het pand, ze waren welliswaar sterk verwaarloosd, maar daar wisten ondernemende buurtbewoners wel raad mee en fancy hoefde het niet te worden. Zo groeide de Community het pand in. Maar de groei wierp ook forse vragen op: is dit wat we willen? Is elk initiatief, elke activiteit welkom? Hoe kunnen we zorgen dat we initiatieven verduurzamen, dat activiteiten niet ophouden als het subsidiegeld op is. Er werd gekozen voor die initiatieven die (in potentie) hun eigen broek konden ophouden en ook na een startsubsidie door konden op eigen kracht. De bewondernemer was geboren. Nu was niet meer voor iedereen plaats in het pand. Dat was een roerige tijd, waar met gemengde gevoelens naar wordt teruggekeken. De Community kwam er, maar we moesten ook afscheid nemen van een aantal initiatieven, die het onder de nieuwe voorwaarden niet redden. Veel van die initiatieven vonden uiteindelijk onderdak in welzijnsinstellingen.

De community startte als een tegenbeweging. Tegen de gevestigde orde en haar instellingen. Met energie en overtuiging wilden we laten zien dat we konden overleven en zelfs beter in staat waren aansluiting te vinden bij de bewoners. Dit zorgde niet voor een goede verstandhouding met de gevestigde instellingen, maar was wel noodzakelijk om onze plek te veroveren in de lokale samenleving. Ondertussen groeiden we van 3 naar 7 bewondernemingen.

We kwamen in een wat rustiger vaarwater: we wisten wat we waren: een community van bewondernemers. We waren geen buurthuis, geen wijkcentrum, geen gesubsidieerde instelling. Vanuit die positie konden we de relatie en samenwerking met anderen verbeteren en intensiveren. We kenden onze kracht en opereerden van daaruit.

We zijn een betrouwbare partner geworden voor de gemeente, het stadsdeel, de corporaties en maatschappelijke instellingen.

Waar staan we nu

De Lucas Community is een stevig maatschappelijk initiatief met een heel eigen karakter. We hebben 13 bewondernemingen met meer dan 22 leden en 65 officiële vrijwilligers. We hebben met alle bewondernemers een breed scala van producten en diensten op het gebied van zorg, welzijn, leefbaarheid en sociale economische ontwikkeling.

We zijn vernieuwend en nemen deel aan een aantal stedelijke en landelijke initiatieven:

• Sociale alliantie tegen armoede, waarin we deelnemen in de kerngroep en de productiegroep die de ervaringen van coöperaties beschrijft en toegankelijk maakt.
• Deelnemer in het experiment ‘Hulp in en om het Huis(houden) met Lucas Zorg
• Het Bijzonder Statuut, een initiatief van het ministerie van Binnenlandse Zaken gericht op een “publiekrechtelijke rechtspersoon voor maatschappelijke initiatieven”. De Lucas Community is een van de vijf initiatieven in het land die hierin participeert.
• Coöperatief ondernemen met een uitkering van Cordaid.
• Deelnemer in het ParticipatieLab van wethouder Vliegenthart met als resultaat een van de 15 verkozen projecten: Makersnetwerk – Bewondernemers.
• Als casus voorgedragen door stadsdeel Nieuw-West op basis waarop stad en stadsdeel hun bijdragen aan maatschappelijke initiatieven verder ontwikkelen.

Organisatievorm

De Lucas Community is een gemeenschap van gelijken, zonder formele rechtsvorm en leiding.

Alle beslissingen worden door de Communityraad genomen. In deze raad hebben alle bewondernemers zitting en er geldt ‘one person one vote’. De Communityraad beslist over toetreding tot de Community, toewijzing van ruimtes, hoogte van de maandelijkse bijdrage, besteding van subsidiegelden en oordeelt bij onenigheden tussen bewondernemers.

In deze gemeenschap van gelijken brengt ieder zijn of haar specifieke ervaringen, kennis en vaardigheden in. Er zijn geen betaalde professionals in dienst van de Community.

Er zijn drie bewondernemers die vaardigheden hebben die worden ingezet voor de ontwikkeling van de Community als geheel zowel als van de individuele leden. Deze drie vormen samen ‘Lucas Ontwikkelt & Beheert’ en zijn in opdracht van de Community de werkmaatschappij.

Als we in dit stuk spreken van ‘we’ verwijzen we naar deze bewondernemers.

Werkwijze

Hoe komen bewoners bij de Community terecht en hoe komen ze tot de keuze bewondernemer te worden?

Buurtbewoners komen bij ons terecht met een idee voor een product of een dienst met een vraag naar werkruimte of als vrijwilliger bij een van de bewondernemingen. Tot nu toe werven we niet, er is voldoende belangstelling voor onze Community.

Vrijwilligers zijn binnen alle bewondernemers welkom. De individuele bewondernemers beslissen over aanname en inzet. In de samenwerking tussen bewondernemers komt het voor dat vrijwilligers in de ene bewonderneming ook vrijwilligersactiviteiten doen in een andere of overstappen naar een andere bewonderneming. Er zijn vrijwilligers die na verloop van tijd een idee ontwikkelen voor een bewonderneming. Die komen in het proces naar potentiële bewondernemers.

Vragen om werkruimte komen we regelmatig tegen. Het zijn bewoners die niet op voorhand bewondernemer in onze Community willen worden. Afhankelijk van de aard van de activiteiten en de beschikbaarheid van (lege) ruimtes kunnen zij of tijdelijk een eigen ruimte gebruiken of de ruimte van een van de bewondernemers gebruiken. Er zijn gebruikers die enthousiast raken van onze Community en lid willen worden. Ook hier geldt dat zij in het proces van potentiële bewondernemers komen.

Bv de ‘meubelmaker’ die kwam om ruimte te huren i.v.m. een aantal opdrachten. Hij zag de mogelijkheden in de community en ging samenwerken met vrijwilligers; zij werden bewondernemers.

Er zijn bewoners die ons benaderen omdat ze bewondernemer willen worden in onze Community. Deze bewoners moeten aan een aantal eisen voldoen:

1. in Osdorp woonachtig zijn
2. een product/dienst leveren die bijdraagt aan de leefbaarheid en/of de wijkontwikkeling van Osdorp en een aanvulling is op het geheel van de Lucas Community;
3. de wens om met zijn/haar product of dienst financieel onafhankelijk te worden;
4. een verdienmodel/bedrijfsplan waarin de haalbaarheid aannemelijk wordt gemaakt;
5. lid worden van de Lucas Community en akkoord gaan met de bijbehorende afspraken.

We hanteren een fasegewijze ontwikkeling naar (sociaal) ondernemerschap. Dit is geen stappenmodel dat persé doorlopen moet worden, maar meer een leidraad op basis van onze ervaringen:

1. Potentiële BewOndernemer

Er is een idee om op een ondernemende manier bij te dragen aan het voorzien in de behoeften in Osdorp. Er wordt een plan gemaakt.

1. Aspirant BewOndernemer

Er is een goedgekeurd plan met een verdienmodel.

De aspirant BewOndernemer is door de Communityraad geaccepteerd en wordt aspirant lid van de coöperatie, krijgt ruimte toegewezen, er komt een (tijdelijke) overeenkomst met de coöperatie en de bewonderneming gaat een afgesproken tijd proefdraaien.

• BewOndernemer

De bewonderneming gaat officieel van start. De bewondernemer wordt volwaardig deelnemer in de coöperatie, er wordt een definitieve overeenkomst gesloten en een ontwikkelplan opgesteld

• Sociaal ondernemer

De BewOndernemer kan een zelfstandig inkomen genereren uit zijn bewonderneming.

Hij/zij gaat elders in Osdorp (of daarbuiten) verder met zijn onderneming. Hij blijft verbonden aan de Community en lid van de Coöperatie.

Het zelfstandige sociaal ondernemerschap is niet voor iedereen weggelegd en is dan ook geen verplicht einddoel. Je kunt ook tot in lengte van dagen bewondernemer blijven.